Τον κακό μας τον καιρό (ποιητικώς, πάντα)

Ο Νάρκισσος πολύ την αγαπά την ποίηση. Και για την κλίση του αυτή δηλώνει ευγνώνων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Θυμάται ακόμη με δάκρυα συγκίνησης πρώην καθηγητές του (φιλόλογους, εννοείται) να εξανίστανται για την συμπερίληψη του ελυτικού πορνογραφήματος (sic) "Μικρή πράσινη θάλασσα" στο βιβλίο λογοτεχνίας της θεωρητικής κατεύθυνσης, όπως επίσης να διαμαρτύρονται για την ανάγνωση ποιημάτων του Τούρκου Ναζίμ Χικμέτ σε σχολική εορτή. Επίσης ο Νάρκισσος λατρεύει τα συστήματα των εκδοτικών οίκων, τις κλίκες και συντεχνίες κριτικών-λογοτεχνών-λοιπών παραγόντων, τις βραβεύσεις, τα σχετικά αλληλογλειψίματα και, πρωτίστως, το απαράμιλλο επίπεδο δημιουργών και αναγνωστικού κοινού. Και θα είχε πολλά να πει επί του όλου θέματος αλλά, ως συνήθως, βαριέται - σηκώνει λοιπόν τους ωραίους ώμους του γελώντας, διορθώνει λιγάκι τα τσουλούφια του και επιστρέφει στα νουφαράκια του...

Ρε είναι όντως σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης; Κοίτα να δεις...Ευχαριστώ τη γλυκύτατη διαδικτυακή ψιψίνα που μου το θύμησε.

Όταν θίγεται το θέμα του εκδοτικού παρόντος και μέλλοντος της ποίησης, μου έρχεται δυστυχώς στο μυαλό η ατάκα "το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;". Εδώ στερείται εκδοτικών προοπτικών η ομολογουμένως πιο εύπεπτη πεζογραφία (για τη σοβαρή μιλάω). Πολύ απλά, χωρίς money έκδοση γιοκ στο 99% των περιπτώσεων. Στο τελευταίο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού Πανδώρα γίνεται αναφορά σε περσινό δημοσίευμα της Ελευθεροτυπίας σχετικά με ένα χαριτωμένο κολπάκι του Ντέιβ Λάσμαν, διευθυντή του φεστιβάλ "Τζέην Όστεν" στο Μπαθ: αποσπάσματα από πασίγνωστα έργα της συγγραφέως στάλθηκαν, ως χειρόγραφα δήθεν μιας άσημης υποψήφιας συγγραφέως, σε 18 από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους της Βρετανίας. Απορρίφθηκαν όλα, ενώ ένα μονάχα άτομο φαίνεται πως διέθετε την απαιτούμενη παιδεία ώστε να αντιληφθεί την κομπίνα....

Και σημειώνει ο Ουτοπιστής της Πανδώρας: "Το ότι έχει δημιουργηθεί πλέον μια νέα γενιά "επαγγελματιών...αναγνωστών" στους εκδοτικούς οίκους, που ελέγχουν τα κείμενα με βάση 4-5 "προκατασκευασμένα σενάρια" γραφής ευπώλητου ή Άρλεκιν ήταν γνωστό. Τώρα όμας μαθαίνουμε πως ούτε η Όστεν και σε λίγο ούτε και ο Ντοστογιέφσκι θα είχαν μέλλον αν ζούσαν σήμερα."

Και καλά. Χέσε τις εκδόσεις -με το συμπάθιο. Εμείς δηλαδή, ως κοινό, τι θα θέλαμε να διαβάζουμε; Ρίξτε μια ματιά στις λίστες με τα best sellers και πάρτε μια ιδέα. Η πολιτισμική υπερχείλιση, άλλωστε, αποτελεί στη χώρα μας τουλάχιστον αδιαμφισβήτητο γεγονός. Γεμίσαμε λογοτέχνες, ποιητές, καλλιτέχνες γενικότερα, θεία ταλέντα όλοι, ούτε σε θερμοκήπια να τους καλλιεργούσαμε. Μας τρέχει, προφανώς, η κουλτούρα από τα μπατζάκια.

Με τόση άσπιλη αισθητική να ρέει στις φλέβες μας, δικαιολογημένα προσπαθούμε να αποφορτιστούμε οι άνθρωποι εκτοξεύοντας γαρύφαλα στα σκυλάδικα και παρακολουθώντας ριάλιτι - στα διαλείμματα, πάντα, της ανάγνωσης ποιητικών συλλογών...

Και τι ποιητικών συλλογών; Α, εγώ δεν ξέρω απ' αυτά. Αφού άλλωστε η Καλομοίρα θεωρείται "τραγουδίστρια", τρομάζω να αναλογιστώ τι θεωρείται "ποίηση". Διότι στην περίπτωση του ποιήματος δεν μπορείς καν να επικαλεστείς το γεγονός της αντικειμενικής παραφωνίας. Και μιας και δεν απαιτείται η κατοχή ειδικής πιστοποίησης για το στιχουργείν, ούτε αντικειμενικές πρακτικές ή θεωρητικές γνώσεις όπως πχ για τη γλυπτική ή το παίξιμο των μουσικών οργάνων, γίναμε όλοι ποιητές και λογοτέχνες. Άλλωστε, ως γνωστόν, στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι.

Ο εξαιρετικός ποιητής Θέμης Τασούλης, που έφυγε προσφάτως από κοντά μας, δημοσίευσε το 2006 στο (αφιερωμένο στον ίδιο) τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού Πάροδος ένα ανέκδοτο ποίημα με τον τίτλο Συμβουλές σε νέους ποιητές. Σημειώνω ότι ο Θέμης είχε διστάσει να συμπεριληφθεί το εν λόγω ποίημα στο τεύχος, ίσως εξαιτίας του σατιρικού χαρακτήρα του που το διαφοροποιεί καίρια από το σύνολο του έργου του. Ευτυχώς για εμάς (και για τους νέους ποιητές, βεβαίως) ο εκδότης του περιοδικού τον έπεισε κι έτσι οι πολύτιμες συμβουλές του Τασούλη είδαν το φως της δημοσιότητας. Τις παραθέτω αυτούσιες, όχι χωρίς συγκίνηση και με τον ανάλογο σεβασμό στο έργο και τη μνήμη του.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΠΟΙΗΤΕΣ

Γράφετε όσο γίνεται χειρότερα

για ν' αναγνωρισθείτε

κι απέ, καλώς να 'ρθείτε για να γίνουμε πολλοί.

Όμως ξεχάστε απ' την αρχή

συναισθηματικές φορτίσεις κι άλλα τέτοια και κυρίως

ανώσεις και μαγείες και γητιές,

αυτού του είδους πια τα μπιχλιμπίδια δεν περνάνε.

Όσο σάς γίνεται πιο χαμηλά, πιο ήπια, πιο "απλά".

Αν γίνεται πιο κάτω -που λέει ο λόγος- κι απ' το χώμα.

Όμως με προσοχή' να μη θεωρηθούν κι αυτά υπερβατικά

και μείνετε βαθιά χαντακωμένοι.

Τα θεματάκια σας θα πρέπει να 'ναι επίπεδα, βατά.

Το "λαϊκόν μας κίνημα", ακόμη κι αν δεν σας διαβάζει,

δεν θέλει άλλους τριγμούς κι άλλες σκοτούρες.

Καμιά πενηνταριά λεξούλες σάς αρκούν, να σας καταλαβαίνουν,

και προσοχή: ο κάθε στίχος θα πρέπει να ηχεί

στα σύκα σύκα και στη σκάφη σκάφη.

Αφήστε ιδέες, λυρισμούς και συγκινήσεις.

Αυτά ανήκουν πια ποιητικώς στο παρελθόν του Πάντα.

Τουτέστιν: Λοξά από παρεξηγήσεις' στα σίγουρα, στη γη.

Σαν ερπετά και σαν τις κολοκύθες.

Η εποχή μας είναι απλή σαν καταφύγιο σκοτεινό

Τέρμα στα φώτα που μας βασανίζουν.

Όποιος τυχόν έχει ασχοληθεί με το έργο του Θέμη, έχει μια ιδέα του πόσο σχετική είναι η έννοια της προβολής στο χώρο της ποίησης. Σαφώς ούτε όλοι οι "διάσημοι" είναι σκάρτοι, ούτε και όλοι οι λιγότερο ή περισσότερο "παραγκωνισμένοι" είναι ντε και καλά αδικημένα ταλέντα. Πάντως η αναγνωρισιμότητα συνδέεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε μεγάλο βαθμό με επιλογές κοινωνικού χαρακτήρα και όχι με την ποιότητα του εκάστοτε δημιουργού. Η Γιολάντα Πέγκλη πόσο γνωστή είναι;

Αυτά τα ολίγα και να με συγχωρείτε αν παραφέρθηκα, αλλά οι Παγκόσμιες Ημέρες βλέπετε με συγκινούν γενικά -ιδίως από τότε που πληροφορήθηκα την ύπαρξη της Παγκόσμιας Ημέρας Ανδρικού Μορίου. Πάω τώρα να νανουρίσω το Νάρκισσο με λίγο μελοποιημένο Σκαρίμπα...